نرخ ارز در ایران یکی از چیزهایی است که اطلاع از آن هم برای کسانی اهمیت دارد که با انتقالات ارزی سروکار دارند و هم برای کسانی که بر تأثیر نرخ ارز بر محصولات مورد نیازشان آگاهی دارند؛ اما معمولاً بسیاری از این افراد اطلاعات دقیقی درباره نحوه تعیین قیمت ارز در ایران ندارند.
اگر میخواهید با نحوه تعیین نرخ ارز و نقش بانک مرکزی در این امر آگاه شوید، تا پایان این نوشته ما با ما همراه باشید! ما در این نوشته تمایز نرخ اسمی و واقعی ارز، فرمول محاسبه قیمت ارز و کردوکار بانک مرکزی برای ایجاد تعادل در بازار ارز را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
قیمت ارز در ایران چگونه تعیین می شود؟
خوب است با این نکته ساده آغاز کنیم که وقتی از قیمت ارز سخن میگوییم در واقع موضوع بحثمان چیست؟ ارز نیز مانند بسیاری از چیزهای دیگر قیمتی دارد و این قیمت نیز (مثل قیمت بقیه چیزها) به نحو مقایسهای خود را نشان میدهد. برای مثال شما چند کالا را در نظر بگیرید. این کالاها با توجه به ارزش کمتر یا بیشتری که نسبت به هم دارند، قیمتهای متفاوتی نیز دارند. میزان ارزش این کالاها نیز از روی میزان عرضه و تقاضای آنها مشخص میشود. بنابراین رفتارهای اقتصادی، معاملات ارزی و چیزهایی از این دست هستند که بر کاهش یا افزایش نرخ ارز مؤثرند. به طور خلاصه عواملی که در تغییرات نرخ ارز در ایران مؤثرند را میتوان در این دستهبندی جای داد:
• تراز بازرگانی و مبادلات خارجی
• وضعیت سیاسی داخلی و بینالمللی
• بودجه دولت
• میزان نرخ تورم داخلی نسبت به تورم خارجی
تمایز نرخ اسمی ارز با نرخ واقعی ارز:
در بحث از نرخ ارز، ما با دو اصطلاح متفاوت روبهروییم که هر یک از آنها از زاویهای خاص نرخ ارز را مورد توجه قرار میدهند. از یک طرف نرخ اسمی ارز در واقع همان نرخی است که بر مبنای آن ارزهای متفاوت با هم مبادله میشوند. از طرف دیگر نرخ واقعی ارز آن نرخی است که بر اساس آن کالای یک کشور میتواند با کالای کشوری دیگر معاوضه شود. برای مثال اگر نرخ واقعی ارز در یک کشور پایین باشد، متوجه میشویم که قدرت خرید مردم آن کشور برای خرید کالای خارجی پایین آمده است.
بیشتر بخوانید: انتقال پول از لندن به ایران و بالعکس چگونه انجام میشود؟ معرفی انواع روش ها
فرمول Reelection Rate:
حال که دانستید نرخ ارز به طور کلی به چه معناست، خوب است به نحو تخصصیتری نیز شما را با نحوه تعیین نرخ ارز آشنا کنیم. نرخ ارز و در واقع ارزش اصلی ارزی که مطابق با عرضه و تقاضا معین میشود، به طور دقیق با استفاده از فرمولی خاص قابل محاسبه است. این فرمول را به طور اختصاری با RER نشان میدهند که در واقع علامت اختصاری Reelection Rate است. در این فرمول که در ادامه میآوریم، e علامت نرخ اسمی ارز، p علامت شاخص قیمت داخلی و pf علامت شاخص قیمت خارجی است.
نرخ واقعی ارز از حاصل ضرب شاخص قیمت طرف خارجی در نرخ اسمی ارز به دست میآید و سپس بر شاخص قیمت داخلی تقسیم میشود. علاوه بر این، اختلاف نرخ تورم داخلی و نرخ تورم خارجی نیز از اختلاف pf-p قابل دستیابی است. همان طور که در پیش هم گفتیم، میزان نرخ تورم داخلی نسبت به تورم خارجی یکی از عواملی است که بر قیمت ارز تأثیر میگذارد و بنابراین توجه دقیق و فرمولبندیشده به آن برای تعیین قیمت ارز اهمیت بالایی دارد.
این محاسبات تخصصی به صورت روزانه توسط بانک مرکزی انجام میشود و نرخ برابری ارزهای مختلف نیز از همین طریق به دست میآید و اعلام میشود. بر اساس نرخ بهدستآمده از طریق همین فرمول است که بانک مرکزی سیاستهای تنظیم بازار ارز را نیز در پیش میگیرد.
بیشتر بخوانید: خرید و فروش پوند در لندن + مشاوره نقل و انتقال ارز